Δράση τώρα για την κλιματική αλλαγή! / των Γκόρντον Μπράουν και Κέβιν Ραντ

Η πρώτη πράξη της νέας αυστραλιανής κυβέρνησης ήταν να προσυπογράψει το πρωτόκολλο του Κιότο. Ήταν ένα σημαντικό δείγμα της νέας παρουσίας της Αυστραλίας στις διεθνείς υποθέσεις -κι ένα ζωτικής σημασίας βήμα στην παγκόσμια προσπάθεια για καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.

Είναι τώρα σημαντικό να καταφέρουν οι ηγέτες του κόσμου να ανταποκριθούν θετικά στην πρόκληση της οικοδόμησης μιας πλατιάς συναίνεσης υπέρ της παγκόσμιας συμφωνίας κατά της κλιματικής αλλαγής για μετά το 2012.

Είναι δύσκολο να κατανοήσουμε πλήρως πόσο επείγει αυτό το θέμα. Η χρονική διαφορά μεταξύ των εκπομπών των θερμοκηπικών αερίων και των επιπτώσεών τους, σημαίνει πως ίσως να βιώσουμε πλήρως τις συνέπειες των σημερινών μας πράξεων μετά από είκοσι ή τριάντα χρόνια.

Οι επιπτώσεις που θα έχουν στα παιδιά μας οι πράξεις μας, σημαίνουν πως κάθε σημερινή μας αδράνεια θα ήταν κραυγαλέα απόδειξη ασυνειδησίας. Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής εντέλει θα υπονομεύσουν τις οικονομικές και κοινωνικές προσδοκίες των κατοίκων αυτού του πλανήτη. Όπως μάλιστα ανέφερε πρόσφατα η «έκθεση Σολάνα» για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), η κλιματική αλλαγή ίσως να μην επιφέρει απλά οικονομική ή ανθρωπιστική κρίση, αλλά θα πλήξει και την περιφερειακή και παγκόσμια ασφάλεια.

Η άνοδος της θερμοκρασίας οδηγεί σε μεγαλύτερη λειψυδρία, άνοδο της στάθμης των θαλασσών, ακραία καιρικά φαινόμενα, πιθανότατα εντάσεις για την πρόσβαση σε φυσικούς πόρους κι αύξηση των διασυνοριακών «κλιματικών προσφύγων».

Η αποτελεσματική παγκόσμια αντίδραση στην κλιματική αλλαγή είναι λοιπόν ουσιώδους σημασίας αν επιθυμούμε έχουμε ένα «βιώσιμο» μέλλον, με όλες τις σημασίες του όρου.

Η παγκόσμια συστράτευση μπορεί να φέρει καταπληκτικά αποτελέσματα. Ας θυμηθούμε την ταχύτητα με την οποία πρόσφατα αντέδρασε ο κόσμος σε απειλές όπως η τρομοκρατία, η επίδραση των χλωροφθόροϋδρογονανθράκων στο στρώμα του όζοντος, η γρίπη των πουλερικών. Η διεθνής αντίδραση στα προβλήματα αυτά επ' ουδενί δεν ήταν αψεγάδιαστη. Ήταν όμως αποτελεσματική σε μεγάλο βαθμό, κι απέδειξε πως ο πλανήτης είναι εις θέση να συνασπίζεται απέναντι σε μία κοινή απειλή.

Η κλιματική αλλαγή όμως απαιτεί μία αίσθηση του επείγοντος και μια ευρύτητα αντίδρασης πολύ σημαντικότερη από ότι είχαμε ζήσει σε όλες τις προηγούμενες περιπτώσεις.

Απαιτεί -ούτε λίγο, ούτε πολύ- τεχνολογικό και κοινωνικό μετασχηματισμό: απαιτεί την οικοδόμηση, μέσα στα επόμενα 40 χρόνια, μιας κοινωνίας και μιας οικονομίας με χαμηλές εκπομπές θερμοκηπικών αερίων.

Είμαστε βέβαιοι πως αυτός ο στόχος είναι εφικτός.

Είμαστε πράγματι πεπεισμένοι πως τα οικονομικά οφέλη από την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής επιτάσσουν την άμεση ανάληψη μέτρων. Οι επενδύσεις σε περιβαλλοντικές μορφές ενέργειας και χρήσεις των φυσικών πόρων αυξάνουν την οικονομική ανάπτυξη.

Η παγκόσμια ζήτηση για λύσεις με χαμηλές εκπομπές θερμοκηπικών αερίων θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας, νέες επιχειρήσεις και νέες εξαγωγικές ευκαιρίες. Τον 21ο αιώνα, οι «πράσινες τεχνολογίες» θα αναδείξουν τους νέους παγκόσμιους πρωταθλητές της οικονομικής ανάπτυξης, ακριβώς όπως το έκαναν ο κινητήρας εσωτερικής καύσεως και ο μικροεπεξεργαστής τον 20ό αιώνα.

Αλλά ο χρόνος μας εξαντλείται, και ήρθε η ώρα να επωμιστούν τις ευθύνες τους οι επικεφαλής των κυβερνήσεων. Έως το τέλος του 2009 χρειάζεται να διασφαλίσουμε πως θα υπάρξει μια διεθνής συμφωνία κατά της κλιματικής αλλαγής πέραν του 2012, που θα λαμβάνει υπόψη της τον «οδικό χάρτη του Μπαλί» και το «πρωτόκολλο του Κιότο». Και θα πρέπει να είναι μια φιλόδοξη συμφωνία.

Θα χρειαστεί λοιπόν να συμφωνήσουμε σε μία μακροπρόθεσμη στόχευση που να προσηλώνεται στη δράση και να θέτει το πλαίσιο για τη διαμόρφωση εθνικών στόχων. Η διαμόρφωση μιας ξεκάθαρης πορείας προς μια οικονομία χαμηλών εκπομπών είναι ζωτικής σημασίας προκειμένου να αποκτήσει ο ιδιωτικός τομέας την απαραίτητη εμπιστοσύνη για να επενδύσει σε νέες τεχνολογίες.

Όλες οι χώρες που εκπέμπουν σημαντικές ποσότητες ρύπων θα χρειαστεί να αναλάβουν φιλόδοξες δεσμεύσεις, που να αντανακλούν τη διεθνή συναίνεση πώς να μεν η αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής είναι κοινή -αλλά το τι πρέπει να κάνει ο καθένας συνδέεται με τις εθνικές του συγκυρίες και τις ικανότητές του.

Ο σχετικός μας πλούτος και η ιστορική μας ευθύνη για τη δημιουργία του προβλήματος, σημαίνει πως εμείς, τα πλούσια κράτη, θα χρειαστεί να πρωτοπορήσουμε. Αυτό σημαίνει την καθιέρωση ανώτατων εθνικών ορίων εκπομπών σε όλες τις αναπτυγμένες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι εθνικοί στόχοι των αναπτυσσομένων κρατών θα χρειαστεί να λαμβάνουν υπόψη τους την αναπτυξιακή φάση της κάθε χώρας. Για τις αναδυόμενες οικονομίες αυτό θα μπορούσε να σημαίνει εθνικούς στόχους «ενεργειακής έντασης» ή ακόμα και κλαδικές συμφωνίες που να θέτουν όρια αποτελεσματικότητας σε ορισμένους βασικούς τομείς της οικονομίας. Ή ακόμα και άλλους τρόπους ελέγχου, για την προώθηση βιώσιμων πολιτικών. Σε μερικές περιπτώσεις, αυτό θα μπορούσε να σημαίνει τη μείωση των εκπομπών από την εκχέρσωση ή την υποβάθμιση των δασών.

Όποιες όμως κι αν είναι οι συγκεκριμένες αυτές δεσμεύσεις, θα πρέπει να είναι μετρήσιμες και επαληθεύσιμες και να μειώνουν δραστικά τις εκπομπές ρύπων. Θα χρειαστεί να είναι σαφές στο ευρύ κοινό πως η πέραν του 2012 συμφωνία θέτει με σαφήνεια τον κόσμο σε μία νέα πορεία μείωσης των παγκοσμίων εκπομπών θερμοκηπικών αερίων.

Για να υποστηρίξει αυτές τις προσπάθειες, ο αναπτυγμένος κόσμος έχει την ευθύνη να μεταφέρει χρηματικούς πόρους και τεχνολογία στις αναπτυσσόμενες χώρες. Οι φτωχές χώρες είναι εκείνες που είναι πιο ευάλωτες στις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και ταυτόχρονα είναι οι λιγότερο ικανές να αντιδράσουν. Η «παγκόσμιος τράπεζα» εκτιμά πως το 20%-40% ολόκληρης της αναπτυξιακής βοήθειας στον τρίτο κόσμο, κινδυνεύει να χαθεί λόγω της υπερθέρμανσης του πλανήτη, υπονομεύοντας καίρια την επίτευξη των «αναπτυξιακών στόχων της χιλιετίας» .

Είναι ως εκ τούτου κρίσιμης σημασίας να ενσωματωθεί πλήρως η περιβαλλοντική προστασία στα διεθνή αναπτυξιακά προγράμματα και στους διεθνείς οργανισμούς που τα διαχειρίζονται, όπως στην «παγκόσμιο τράπεζα». Θα πρέπει να βοηθήσουμε τις αναπτυσσόμενες χώρες να βρουν το δρόμο προς μια ανάπτυξη νέου τύπου, συμβατή με το κλίμα και χωρίς υψηλές εκπομπές θερμοκηπικών αερίων. Η «παγκόσμιος τράπεζα» θα πρέπει να γίνει τράπεζα για τη διεθνή ανάπτυξη και το περιβάλλον.

Να γιατί το Ηνωμένο Βασίλειο και η Αυστραλία δεσμεύονται να αυξήσουν από τώρα, και όχι μετά το 2012, τη χρηματοδότηση και την διαμόρφωση από τη «παγκόσμιο τράπεζα» προγραμμάτων υπέρ της ανάπτυξης «καθαρών» τεχνολογιών, βιώσιμης δασοπονίας, και προσαρμογής στην κλιματική αλλαγή.

Η νέα διεθνής συμφωνία που επιθυμούμε θα πρέπει να είναι αποτελεσματική -να περιλαμβάνει δηλαδή όλες τις χώρες και να εξασφαλίζει πως ο κόσμος ολόκληρος μπήκε σε μία πορεία, αντιμετώπισης των επικίνδυνων κλιματικών αλλαγών. Θα πρέπει να χρησιμοποιεί την εμπορία ρύπων, που προσφέρει κίνητρο για τη μείωση των θερμοκηπικών αερίων. Θα πρέπει να είναι δίκαιη -να βοηθά τις φτωχές χώρες να προσαρμοστούν και να χαράξουν τους δικούς τους δρόμους προς ένα μέλλον με χαμηλές εκπομπές.

Η δυσκολία του έργου της εκπόνησης μιας τέτοιας συμφωνίας δε θα πρέπει να υποτιμάται, αλλά το κόστος της αδράνειας είναι κατά πολύ σημαντικότερο από εκείνο της αποτελεσματικής δράσης. Οι δύσκολες αποφάσεις του σήμερα θα αποτρέψουν πολύ χειρότερες δυσκολίες στο μέλλον.

Η κλιματική αλλαγή είναι η μεγάλη ηθική και οικονομική πρόκληση της εποχής μας. Απαιτεί από εμάς να θέσουμε το συμφέρον των μελλοντικών γενεών υπεράνω του βραχυπρόθεσμου κόστους που θα έχει η άμεση δράση μας. Μας ζητά να θέσουμε τα συμφέροντα εκείνων που δεν έχουν τίποτα, υπεράνω εκείνων όσων έχουν τόσα πολλά.

Οι σημερινοί ηγέτες δεν αντιμετωπίζουμε μεγαλύτερη πρόκληση. Δεν δικαιούμαστε να αποτύχουμε.

--------------------------------------------------------------------------------
Ο Gordon Brown είναι Εργατικός πρωθυπουργός της Μεγάλης Βρετανίας και ο Kevin Rudd νέος Εργατικός πρωθυπουργός της Αυστραλίας

πηγές:www.ppol.gr